Παραπαιδεία... ή παιδεία;

Φροντιστήρια: παραπαιδεία ή παράλληλη παιδεία

Γιατί τα φροντιστήρια - κι όχι τα ιδιωτικά σχολεία - είναι "παραπαιδεία"; Τελικά πωλείται ή όχι το αγαθό της παιδείας; Κι εφόσον πωλείται παύει να είναι δημόσιο αγαθό; Πόσο κοστίζει η σημερινή δήθεν δωρεάν δημόσια εκπαίδευση; Μήπως αρκετά ακριβά σε σχέση με την ποιότητά της; Το εξεστόμισε και ο υπουργός Παιδείας: "έχουμε τις υψηλότερες δαπάνες για τις κατώτερες βαθμίδες της εκπαίδευσης στην Ευρώπη, αν συνυπολογίσουμε στις κρατικές δαπάνες, πόσα χρήματα ξοδεύει η ελληνική οικογένεια στα φροντιστήριο". Δια στόματος υπουργού λοιπόν τα φροντιστήρια έχουν τη δική τους θέση στο εκπαιδευτικό σύστημα κι αναγνωρίζεται επίσημα πλέον η προσφορά τους. Άρα είναι μια μορφή παράλληλης παιδείας κι όχι παραπαιδεία. Γιατί το "παρά" σημαίνει κάτι το παράνομο και το μη αποδεκτό, κάτι το απαγορευμένο.

Από τη στιγμή όμως που οι θετικές υπηρεσίες των φροντιστηρίων αναγνωρίζονται ουσιαστικά από μαθητές και γονείς για πολλά χρόνια και το κράτος εκδίδει άδειες λειτουργίας τους, τότε δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό.

Κι όμως κατά καιρούς τα φροντιστήρια βάλλονται από ορισμένους με τους πιο ακραίους χαρακτηρισμούς και με κυριότερο επιχείρημα την εμπορευματοποίηση της παιδείας.

"Σ' αυτή την περίπτωση οι θεματοφύλακες της δημόσιας - και καθόλου δωρεάν - εκπαίδευσης παραβλέπουν το γεγονός ότι η δική τους θέση εξασφαλίζεται από τη φορολογία των πολιτών και από την προστασία της μονιμότητας της κρατικής θέσης.

Από την άλλη όσοι εκπαιδευτικοί εργάζονται στα φροντιστήρια και στα ιδιωτικά σχολεία δεν έχουν καμία τέτοια προνομιακή προστασία κι εξαρτώνται μόνο από τις προτιμήσεις των γονέων - μαθητών. Ποιο είναι τελικά περισσότερο δίκαιο και δημοκρατικό; Και ποιος έχει μεγαλύτερο ηθικό ανάστημα; Κάποτε ένας δημόσιος εκπαιδευτικός μπήκε στον πειρασμό ν' απαντήσει στα ερωτήματα με τον εξής τρόπο: "το δημόσιο σχολείο διδάσκει ηθική και παιδαγωγική στους μαθητές κι αυτή είναι η διαφορά του από τα διάφορα κέντρα εμπορίου της γνώσης!"

Όσον αφορά την ηθική και την παιδαγωγική ας αφήσουμε τους ίδιους τους μαθητές να κρίνουν κατά πόσο είναι αληθινή ή όχι. Ίσως αυτή η "έκρηξη" να προερχόταν από συνάδελφο που κάνει ευσυνείδητα τη δουλειά του και δεν ακούει τις κραυγές συναδέλφων του που ισχυρίζονται ότι αποδίδουν όσο ακριβώς πληρώνονται από το κράτος! Η σκέψη τους κατά τα άλλα δεν είναι καθόλου... εμπορευματοποιημένη!

Ίσως, όμως ένα τέτοιο επιχείρημα να ειπώθηκε από κάποιον άλλο εκπαιδευτικό που είτε κρυπτόμενος πίσω από τα στερεότυπα συνδικαλιστικά συνθήματα είτε πίσω από το πέπλο της αδιαφάνειας και της μη αξιολόγησής του είτε πίσω από την ανικανότητά του είτε πίσω από την ευσυνείδητη δουλειά άλλων συναδέλφων του, προσπάθησε να μεταθέσει τις ευθύνες του για την ανεπάρκεια του σχολείου.

Και για να επανέλθουμε στην."εμπορευματοποίηση", αυτοί οι οποίοι καθιέρωσαν τον όρο είναι οι δημόσιοι λειτουργοί της εκπαίδευσης που παραβιάζοντας τον όρκο τους παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα στους ίδιους τους μαθητές της τάξης τους έναντι αδράς αμοιβής.

Αυτή είναι η πραγματική έννοια της παραπαιδείας που κατατρώγει τα σωθικά της επίσημης εκπαίδευσης, της αφαιρεί το μανδύα της ηθικής και μειώνει την κοινωνική απήχηση του δημοσίου σχολείου, ειδικά όταν ζητάει την κοινωνική συνδρομή για την επίλυση κάποιων σοβαρών προβλημάτων του.

Από την άλλη όμως αυτή η εικόνα ισοπεδώνει και εκμηδενίζει την προσπάθεια των άξιων και ευσυνείδητων εκπαιδευτικών που είτε με λίγα χρήματα είτε με πολλά, είτε σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό σχολείο ή φροντιστήριο αποδίδουν πάντοτε το ίδιο επειδή αγαπούν τη δουλειά τους. Ας μην κατασκευάζουμε λοιπόν άλλοθι επιχρισμένα με ιδεολογήματα του τύπου "εμπορευματοποίηση" γιατί χάνεται και το τελευταίο ίχνος αξιοπιστίας.

Το ζήτημα τελικά δεν είναι η αλληλλομετάθεση των ευθυνών αλλά η προσήλωση σ' ένα επάγγελμα που δίκαια χαρακτηρίζεται ως λειτούργημα. Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι οι μοναδικοί θεματοφύλακες της παιδείας αλλά υπάρχουν οι μαθητές και οι γονείς που έχουν ισότιμη γνώμη και για τον επιπλέον λόγο ότι πληρώνουν - πολλές φορές από το υστέρημά τους - και τη δημόσια "δωρεάν" εκπαίδευση και τα δίδακτρα των ιδιωτικών σχολείων και φροντιστηρίων.

Η ιδιωτική εκπαίδευση συνυπάρχει με τη δημόσια γιατί οι μαθητές και οι γονείς αποδέχονται το ρόλο της και την προσφορά της. Όταν δεν εμπιστεύονται τη δημόσια εκπαίδευση που οι ίδιοι χρηματοδοτούν τότε με ποια λογική δεν θ' αναζητήσουν κάτι καλύτερο πληρώνοντας πάλι;

Μήπως κάνουν λάθος ή ακολουθούν σωστά το ένστικτό τους που τους φωνάζει ότι ο κόσμος έχει γίνει πια πολύ απαιτητικός και για v' αντεπεξέλθει κανείς χρειάζεται περισσότερα εφόδια; Η παιδεία πράγματι είναι δημόσιο αγαθό και πρέπει να το απολαμβάνουν όλοι. Αυτό όμως δεν είναι ανάγκη να το παρέχει το ίδιο το κράτος. Αν μπορεί να παραχθεί και από τρίτους και το κράτος απλώς να επιδοτεί τους ασθενέστερους οικονομικά, γιατί να μη γίνει.

Ο συναγωνισμός εδώ θα λειτουργούσε ευεργετικό για τους μαθητές που θα είχαν την ευχέρεια μιας πλουραλιστικής επιλογής. Το παράδοξο στην πατρίδα μας είναι ότι ενώ ιδιωτική εκπαίδευση υπάρχει από την προσχολική αγωγή μέχρι και το Λύκειο, απαγορεύεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση όπου το κράτος έχει το μονοπώλιο. Γιατί άραγε το "ιδιωτικό πανεπιστήμιο" προκαλεί τόσες αντιδράσεις κι όχι το "ιδιωτικό νηπιαγωγείο".

Είναι θέμα παιδαγωγικής λογικής κάτι τέτοιο ή προστασίας των συμφερόντων των δημοσίων λειτουργών που δε θέλουν να χάσουν τα προνόμια τους;

Ας πάψουν πια τα κηρύγματα περί ήθους και ηθικής που δήθεν διδάσκεται μόνο στα δημόσια σχολεία. Το πρότυπο του εκπαιδευτικού σ' οποιοδήποτε χώρο κι αν εργάζεται, μπορεί να εμπνεύσει τους νέους θετικά όταν ο ίδιος προσηλωθεί σ' αυτό που κάνει χωρίς όρους και την προστασία τρίτων αλλά με δύναμη ψυχής.

Πηγή: http://www.koufogiannis.freeservers.com